Bu yazımda belki de üzerine ciltlerce kitap yazılabilecek bir konuyu ana hatlarıyla özetlemeye çalışacağım. Yazılım alırken dikkat edilmesi gereken konuları sizlerle paylaşacağım. Bir blog yazısına sığamayacak kadar derin bu konuda umarım gelecekte daha detaylıca yazma imkanım olur.
Bilişim sektörü, tüm ekonomi içinde belki de en inovatif sektör. Diğer sektörlerde olduğu gibi ihtiyacı karşılayacak çözüm arayışından ziyade inovasyonla oluşturulan çözümlerin ne tür ihtiyaçları karşıladığının arayışındandır bilişimciler. Bu nedenle müşterilerin yeni bilişim ihtiyaçları için üreticileri aramasından çok üreticilerin müşterilere yeni teknolojileri sunması durumu söz konusudur.
Çözüm - İhtiyaç uyumu
Ne var ki yazılım firmaları teknolojiyi her zaman müşteri ihityaçlarına uyan şekilde kullanamazlar. Bunda müşterinin esas ihtiyacını anlamadaki eksiklikler kadar genele (daha fazla müşteriye) hitap etmek için jenerik içerikler oluşturmalarının etkisi vardır.
Bu noktada sektörel veya bölgesel olarak uzmanlaşmış çözüm ortakları (partner) devreye girer. Üreticilerin "kanal" olarak tanımladığı bu iş ortakları üreticinin ürününü satmanın yanı sıra müşterinin ihtiyaçlarını yerinde tespit edip ona uygun geliştirmeleri yapar veya yaptırır. Yani bir yazılımı partner üzerinden almak sadece araya marj sağlayan bir aracı sokmak anlamına gelmez. Partner sayesinde ürün, müşterinin kullanımına uygun bir ürün haline gelir ve müşterinin destek alabileceği bir muhatap olmasını sağlar.
Doğru Ölçekleme
Yazılım firmasının, her sektör hakkında yeterli bilgisi ve deneyimi olmayabilir. Bu nedenle çözümünü en büyük müşteriye göre kurgular ama daha küçük ve çok sayıda müşteri edinebilmek için modüler veya sınırlandırılabilir hale getirmeye çalışır. Burada önemli olan üreticiden veya partnerden ziyade müşterinin kendi ölçeğini doğru tanımlamasıdır. İhtiyacını tanımlarken global firmaları örnek gösteren ama bütçesini KOBİ seviyesinde tutan bir müşteri doğru ölçekte bir çözüm alamaz. İhtiyacına göre bol gelen veya eksik kalan çözümü alan müşteri de sonuçta başarısız bir proje yaparak para ve zaman kaybetmiş olur..
Özelliştirmeli mi Özelleştirmemeli mi?
Paket programlar (Commercial Off The Shelf – COTS) pazar ihtiyaçları göz önünde bulundurularak oluşturulmuş standart özellikler sunar. Bu çoğu zaman ihtiyacı karşılamaz ve müşterinin sektörüne, konumuna, yasal düzenlemelere vs. bağlı olarak özelleştirme gerekir.
Bazı durumularda özelleştirme ihtiyacı öyle boyutlara varır ki yeni bir yazılım geliştirmek daha performanslı ve düşük maliyetli sonuçlar doğurabilir. Bu nedenle çok özelleştirme talebi olan müşterilerin özel yazılım geliştirtme seçeneğini değerlendirmesinde fayda vardır. Bütçesi buna yetmiyorsa sürecini düzenlemesi gerekir ki paket program verimli kullanabilsin.
Fayda-Maliyet Dengesi
Bir yazılımın değeri, temel olarak kullanıcıya sağladığı katkıyla ölçülür. Ancak bunun ölçümü üreticinin, partnerin ve müşterinin gözünde faklılıklar gösterir. Bu nedenle Yatırım Getirisi (Return of Investment – ROI) hesaplaması en geçerli ölçüm metodudur.
ROI’yi bir süreç içerisinde ele almak gerekir. Yani yatırımdan sağlanacak gelir artışının veya tasarrufun, yatırımı karşılayacağı noktaya (Başabaş Noktası – Break Even Point) ulaşılması ne kadar sürecek buna bakmak gerekir.
Ancak finansal olarak değerlendiriken yazılımın getirisini piyasadaki faiz oranıyla karşılaştırmak büyük bir yanılgıdır. Çünkü yazılım uzun vadede üretim kapasitesine, personal performansına ve bir çok etmene ölçülemeyen katkılar sağlayacaktır.
Hesaba Katılması Gereken İlave Maliyetler
Yazılım almak sadece yazılım almak anlamına gelmez. Yazılımın çalışacağı donanım altyapısını, network altyapısını, personel eğitimini, uyumlu program lisanslarını ve geliştirme sürecinin finansmanını da düşünerek yatırımı planlamak gerekir. Buna "Toplam Sahip Olma Maliyeti" (Total Cost of Ownership- TCO) denir. Çözümlerin maliyetini karşılaştırmak için en geçerli hesaplama yöntemidir.
Artık günümüzde çoğu yazılım bulut üzerinden çalışmaya uygun olduğu için donanım giderleri sabit ve öngörülebilir ve finansal açıdan daha az yük getirir hale gelimiştir. Ayrıca yazılımlar çoğunlukla online ve tarayıcı (browser) üzerinden kullanılabilir hale getirildiğinden dolayı, işletim sistemi veya veritabanı gibi yazılımların uymluluğu müşterini sorunu olmaktan çıkmıştır. Yine de bu konuları teyit etmekte hatta garanti şartlarına eklemekte fayda vardır.
Garanti – Destek – Sürdürlebilirlik
Yazılım müşterileri tarafından çok karıştırılan bir konu da garanti ve destektir. Temel anlamıyla garanti, üründe bir hata olması durumunda üreticinin bu hatayı giderme taahhütüdür. Yazılım garantisi için de durum aynıdır. Yazılımda bir hata varsa üretici bu hatayı gidermeyi taaahhüt eder. Müşterinin yaşadığı sorunların giderilmesi veya sorularının cevaplanması da bu kapsamda destek (support) olarak adlandırılır ve garanti kapsamındadır. Ancak çoğunlukla bunun için bir süre taahhütü vermez. Hatta yazılım sektöründe standart olarak garanti istenen süre için yıllık olarak, yazılım bedelinin %15-%25’i oranında bir bedel alınır.
Yazılımın daha kullanışlı veya performanslı çalışması, donanımlar eskidikçe veya veri arttıkça veriminin düşmemesi için müşteriye özel olarak sağlanan hizmetler de çoğunlukla destek olarak adlandırılır ve garanti ile çok karıştırılır. Ancak bu garanti kapsamındaki destekten farklı olarak danışmanlık (consulting) hizmetleridir. Bu hizmetler her zaman için ücretlidir ve çoğunlukla adam x gün olarak hesaplanır. Ücretsiz olduğu söyleniyorsa, bilin ki ya ürün fiyatına dahil edilmiştir ya da kastedilen şey aslında garantidir.
Sürdürülülebilirliğe gelince, bunu üretici maliyetleri açısından değerlendirmek gerekir. Bir yazılımın ürün olarak ömrü, üreticiye kazanç sağladığı süre kadardır. Yazılımı geliştirdikten sonra üretici ya sürekli yeni müşteri edinmek ya da müşterilerine sürekli olarak garanti ve destek satmalıdır ki yazılımı geliştirmeye ve iyileştirmeye devam edebilsin. Bu sebeple artık üreticiler, sürekliliği sağlayabilmek için tek seferlik lisans satışı yerine müşterilerini aboneliğe yönlendirmektedirler. Ancak müşterinin donanım altyapısını kontrol edemeyeeceğinden dolayı bu seçenek yalnızca bulut altyapıları için sunulmaktadır.
Gizli Faktör: Güven
Gelelim yazılım alırken en çok dikkat edilmesi gereken konuya. Yazılıma ve onu satana ne kadar güveniyorsunuz? Bu, başlı başına ayrı bir yazı konusu olmayı hakediyor. Çok yakın da onu da yayınlayacağım.
Bilişim alanında bizden veya başka bir firmadan yapmayı planladığınız alımlarınız için dilediğiniz zaman bize danışabilirsiniz.
05456633762